Giới ghiền phim hoạt hình hẳn không còn xa lạ
với các tác phẩm nổi tiếng như My Neighbour Totoro, Spirited
Away, hay Grave of
the Fireflies, nhưng ít ai nhớ mặt thuộc tên các đạo diễn phim hoạt hình
nổi tiếng nhất Nhật Bản. Kì này, xin giới thiệu với độc giả một số đại diện tiêu
biểu nhất của hoạt hình Nhật Bản.

1.
Hayao Miyazaki:


Nhắc đến hoạt hình Nhật, ta không thể
không nhắc đến Hayao Miyazaki - một trong
những “tượng đài” của ngành sản xuất phim hoạt hình thế giới. Các tác phẩm của
Miyazaki “mê hoặc” người xem không chỉ
bởi những nét vẽ bằng tay tuyệt đẹp do chính ông kì công thể hiện, mà còn vì nội
dung mang tính nhân văn sâu sắc và cách thể hiện độc đáo. Tất cả những phim hoạt
hình dài do Miyazaki đạo diễn từ thập kỷ 80 cho đến nay đều thành công và đem về
cho ông vô số giải thưởng danh giá. Nổi tiếng nhất trong số đó có thể kể đến:
Castle in the Sky
(1986), My Neighbor
Totoro (1988), Princess Mononoke (1997) và
Spirited Away (2001).
Đặc biệt, Spirited
Away, bộ phim được coi là kiệt tác của
Miyazaki còn giành giải Oscar cho phim hoạt hình xuất sắc nhất và giải
Gấu vàng LHP Berlin 2002. Thành công mới nhất của Miyazaki là Ponyo on the Cliff by the
Sea ra mắt năm 2008, kể về kể về một “nàng tiên cá” nhí mơ ước khám phá
thế giới loài người. Tác phẩm hoạt hình trong sáng, đáng yêu này hứa hẹn sẽ là
một ứng cử viên nặng kí cho giải Oscar 2010 sắp tới.

Năm 2005, Miyazaki được tạp chí Time bình chọn là một
trong 100 người có ảnh hưởng lớn nhất thế giới.

2. Isao Takahata:


Isao Takahata, bạn chí cốt của Hayao Miyazaki cũng là một đạo diễn nổi danh
không kém gì người đồng nghiệp tài năng của ông tại Nhật. Cùng với Miyazaki, Takahata sáng lập ra Ghibli, hãng
phim hoạt hình hàng đầu Nhật Bản.

Giống như trường hợp Hayao Miyazaki, hầu hết các bộ phim do Takahata đạo diễn đều được khán giả ủng hộ
nhiệt liệt và các nhà phê bình phim khen ngợi nức lời.. Phim của Takahata được đánh giá cao nhờ cách thể hiện
độc đáo, sự chăm chút đến từng chi tiết và nội dung ý nghĩa. Đáng chú ý là những
phim hoạt hình dài mà Takahata đạo diễn
cho Ghibli lại mang những đề tài rất khác nhau. Nếu như Grave of the Fireflies
(1988), tác phẩm được coi là kiệt tác để đời của Isao Takahata là một phim chiến tranh điển hình
miêu tả những đau thương, mất mát trong chiến tranh và tình anh em thắm thiết,
thì Only Yesterday
(1991) lại thuộc dòng phim tình cảm nhẹ nhàng, trong sáng. Pom Poko ra mắt năm 1994 là
câu chuyện phiêu lưu mang chủ đề bảo vệ môi trường, còn My neighbours the Yamadas
(1999) lại là một phim hài ngộ nghĩnh, đáng yêu. Sự đa dạng đó phần nào thể hiện
khả năng sáng tạo đáng nể và nỗ lực không mệt mỏi của Takahata trong việc tự làm mới mình.

Dù
đã bước vào tuổi xế bóng (Takahata sinh
năm 1935), người đạo diễn tài danh này vẫn tiếp tục làm việc không mệt mới với
những dự án phim mới. Hiện Takahata đang
dạo diễn bộ phim hoạt hình The Tale of Bamboo Cutter
chuyển thể từ một câu chuyện dân gian lâu đời của Nhật Bản.

3. Satoshi Kon:


Satoshi
Kon, người sáng lập Hội các nhà làm phim hoạt hình Nhật Bản (JAniCA) đồng
thời là giám đốc hãng phim hoạt hình Madhouse lừng danh luôn được xếp vào hàng
ngũ các đạo diễn tài năng nhất xứ Phù Tang. Tác phẩm đầu tay của ông, Perfect Blue, ra mắt năm
1997, được coi là một hiện tượng của hoạt hình Nhật Bản vì nội dung và cách thể
hiện ấn tượng, độc đáo. Bộ phim kịch tính mang yếu tố tâm lý này được cho là
chịu ảnh hưởng từ phong cách của hai đạo diễn Mỹ kì tài là Alfred Hitchcock và David Lynch.

Nối tiếp thành công của
Perfect Blue, Millennium Actresss của
Satoshi Kon trình chiếu năm 2001 cũng
được giới phê bình phim khen ngợi. Khác với Perfect Blue, Millennium Actress
lại là một phim lãng mạn, đượm buồn và sâu lắng. Tokyo Godfathers (2003),
phim kế tiếp do Kon đạo diễn, kể về hành
trình tìm gia đình cho một em bé của ba người bạn vô gia cư cũng được đánh giá
khá tốt. Tác phẩm gần đây nhất của Satoshi
Kon, Paprika,
bộ phim khoa học giả tưởng ra mắt năm 2006 cũng gây được tiếng vang và nhận được
một đề cử cho giải Sư tử Vàng tại LHP Venice 2006.

4. Katsuhiro Otomo:


Katsuhiro
Otomo sinh năm 1954, là một tác giả truyện tranh, đồng thời là đạo diễn,
nhà viết kịch bản phim hoạt hình. Otomo
gây tiếng vang lớn với bộ truyện tranh Akira do chính ông sáng tác
và chuyển thể thành phim năm 1988. Cho đến nay, bộ phim khoa học giả tưởng độc
đáo này vẫn được đánh giá là một trong những tác phẩm hoạt hình Nhật xuất sắc
nhất mọi thời đại. Ngoài Akira, Otomo còn nổi tiếng với Steamboy, tác phẩm khoa học
giả tưởng - hành động được liệt vào danh sách các phim hoạt hình Nhật tốn kém
nhất từ trước tới nay. Tuy vậy, Steamboy không thu được
thành công lớn về mặt doanh thu, dù được giới phê bình phim Nhật Bản đánh giá
khá tốt.

5. Mamoru Oshii


Mamoru Oshii có lẽ là đạo diễn đa tài nhất
trong giới làm phim hoạt hình Nhật Bản vì không chỉ đạo diễn phim hoạt hình, ông
còn đạo diễn các thể loại phim khác, sáng tác truyện tranh, viết kịch bản phim
phim và tiểu thuyết.

Nổi tiếng là một đạo diễn có phong cách nghệ thuật
độc đáo, Oshii quan niệm làm phim là phải
tạo ra những thế giới khác biệt với thế giới ngoài đời. Ông còn cho rằng đối với
phim hoạt hình, yếu tố quan trọng nhất là hình ảnh, sau đó mới đến nội dung và
cuối cùng là nhân vật. Oshii gây tiếng
vang với hai tác phẩm hoạt hình ít nhiều mang tính chính trị là Patlabor phần 1 và phần 2,
cùng loạt phim Ghost in the
Shell phần 1 và 2 được chuyển thể từ một bộ truyện khoa học giả tưởng nổi
tiếng cùng tên. Năm 2004, Ghost in the Shell 2 (hay
còn gọi là Innocence)
được đề cử giải Cành cọ vàng tại liên hoan phim Cannes. Tác phẩm hoạt hình gần
đây nhất của Oshii, The Sky Crawlers, cũng khá
thành công khi giành được một số giải thưởng nhỏ tại các liên hoan phim quốc
tế.

6. Makoto Shinkai


Đạo diễn
Makoto Shinkai, sinh năm 1973, là một đại
diện tiêu biểu cho thế hệ làm phim hoạt hình trẻ của xứ sở mặt trời mọc. Sau một
số tác phẩm hoạt hình đáng chú ý, Shinkai
thậm chí còn được báo chi Nhật Bản mệnh danh là “Miyazaki mới”. Phim của Shinkai thường mang hơi hướng lãng mạn, có hình
ảnh tuyệt đẹp. Shinkai gây tiếng vang với tác phẩm The Place Promised in Our Early
Days (2004) và gần đây nhất là bộ phim tình cảm 5 Centimeters per Second
(2007) rất được giới học sinh, sinh viên châu Á ưa chuộng.

Mặc dù
được đông đảo khán giả Nhật hoan nghênh, Makoto
Shinkai vẫn tỏ ra hết sức khiêm tốn. Anh cho rằng báo chí đã cường điệu
khi gọi anh là “Miyazaki mới” của Nhật Bản, và luôn luôn bày tỏ niềm
tôn kính dành cho vị đạo diễn bậc thầy mà anh rất mực ngưỡng mộ này.