Cùng với 花火 (hanabi - pháo hoa), 浴衣 (yukata - áo kimono mùa hè),　風鈴 (chuông gió),　金魚 (kingyo - cá vàng) và　西瓜　(suika - dưa hấu) thì 朝顔 (asagao - hoa bìm bìm) là một hình ảnh quen thuộc của mùa hạ xứ hoa anh đào.

Bạn có thể bất chợt bắt gặp sắc trắng xanh của những bông hoa bìm bìm trong bồn hoa nhỏ trước cửa nhà trong một bình minh sớm rực rỡ sắc nắng. Bạn có thể nhận ra sắc tím ngắt của những bông hoa lẫn trong đám cỏ ven sông một trưa hè ran ran tiếng ve. Bạn cũng có thể chiêm ngưỡng sắc hồng, sắc xanh của hoa trên yukata của những thiếu nữ Nhật Bản xinh đẹp trong những lễ hội pháo hoa nhộn nhịp được tổ chức khắp nơi suốt cả mùa hè rực rỡ...

Hoa bìm bìm vốn là một loài hoa mọc hoang trên những triền núi của dãy Himalaya xa xôi, được du nhập vào Nhật Bản từ thời kỳ Heian thông qua Trung Quốc như một loài thảo dược...

Hoa bìm bìm đối với người Việt Nam hay Asagao của Nhật Bản, một loài thực vật trong họ bìm bìm đã được du nhâp từ Trung Quốc từ thời Nara (710 -784). Song, dường như phải đến tận thời Edo, người Nhật mới bắt đầu yêu quý vẻ đẹp của hoa bìm bìm, và mới bắt đầu lột tả vẻ đẹp của nó trong thơ. Khi mà thơ thời Edo – Kaga No Chiyo thức dậy vào một buổi sáng và nhận thấy rằng, đêm qua, dây Asagao đã lớn vượt lên trên giếng nước của mình, bà đã ghi lại cảm xúc này của mình trong những vần thơ nổi tiếng:

朝顔に　　(asagao ni)
つるべとられて (tsurube toarete)
もらい水 (moraimizu)

Dây bìm bìm lớn bổng
Tôi vội vã lấy gàu
Ra múc nước tưới ngay

Trong thời gian từ 1804 đến 1839, những người trồng vườn say xưa với Asagao. Nhật Bản đã trồng được tới hơn 180 loài hoa và hơn 40 loài lá khác nhau, nếu như tin vào những thống kê của thời đó. Những người cảm kích trước những cánh hoa mong manh, nhanh tàn, nhưng sắc mầu rực rỡ của Asagao vẫn thức dậy từ trước lúc bình minh, ngồi trực bên bồn hoa hoặc vội vàng ra chợ sớm, chỉ để được ngắm nhàn những bông hoa vừa mới nở.

Loại hoa Asagao mà bạn thường thấy ngày nay là Tarin hay hoa bìm bìm đại. Những người trồng vườn giầu kinh nghiệm có thể tạo ra được những bông hoa có đường kính từ 20 đến 24 cm. Những cái tên Fuji đỏ tía, Rồng đỏ, Sắc trời, Tuyết trúc.. cho thấy một bông hoa có thể nói lên biết bao xúc cảm khác nhau. Và như chính những người say mê với Asagao dưới thời Edo đã từng biết, người ta phải dành ra biết bao thời gian chỉ để lựa chọn được những hạt giống tốt nhất cho ra những cánh hoa thuần nhất ấy.

Asagao của Nhật Bản rực rỡ nhất vào khoảng 4 đến 9 giờ sáng mà thôi, trong khi nhiều loài bìm bìm của Mỹ còn tươi cho tới tận trưa.

Người Nhật có thiên hướng yêu thích cái đẹp thoáng nhanh và coi chúng như là hình ảnh của chính cuộc đời. Vì vậy, họ đánh giá rất cao đặc tính của Asagao. Điều này được thể hiện trong những vần thơ haiku nổi tiếng của Masaoka Shiki:

朝顔や (asagao ya)
絵に描くうちに (e ni kaku uchi ni)
しおれけり (shiorekeri)

Hoa bìm bìm rực rỡ
Tôi cầm bút vẽ hoa
Sao hoa đã vội tàn

Loài hoa nào bạn nhìn thấy nhiều nhất ở các mảnh vườn nhỏ của nhà người Nhật Bản? Đó chính là Asagao. Hầu như tất cả người dân Nhật đều trồng loài hoa này. Nó dể trồng và dễ cả việc lấy hạt sau khi hoa nở, do vậy Asagao được đưa vào làm ví dụ cụ thể trong nhà trường cho các em tiểu học. Vào lớp một, các em học sinh 6 tuổi đã được làm quen với việc trồng hoa Asagao, được hướng dẫn chăm sóc chúng cho đến khi ra hoa. Đây là thời điểm đứa trẻ nào cũng sung sướng và cảm thấy hạnh phúc vì thành quả lao động của mình. Bọn trẻ kết thúc bài học bằng việc thu lại những hạt Asagao khi những bông hoa tàn. Chúng thường đem về nhà và khi mua xuân đến, mẹ bọn trẻ sẽ trồng ở trong vườn hoăc vào những giò hoa xinh xắn. Các bé gái lại thường thích nghịch nước với những bông hoa này. Chiều đến, khi các bông Asagao đã tàn, bọn trẻ ngắt xuống, nhúng và chà xát cho đến khi chậu nước chuyển dần sang màu xanh nhạt, mầu tím hay phớt hồng…




(gardenvn)